Energia czerpana z węglowodanów i tłuszczów zapobiega niedoborom. Białka chronią przed spadkiem odporność. Jednocześnie dieta pacjenta leczonego hemodializą powinna być uboga w potas, fosforany i sód. Jednak największym wyzwaniem przy niewydolności nerek zwykle okazuje się konieczność ograniczenia ilości przyjmowanych płynów.
Przestrzeganie właściwej diety ma ogromny wpływ nie tylko na samopoczucie pacjenta, ale też na prawidłowy przebieg hemodializy. To prawda, że jadłospis osoby chorej na niewydolność nerek różni się od jadłospisu zdrowej osoby. Nie oznacza to jednak, iż pacjent hemodializowany musi wszystkiego sobie odmawiać.
Dlaczego dieta jest ważna przy hemodializie?
Organizm osoby zmagającej się z niewydolnością nerek jest obciążony szkodliwymi produktami przemiany materii. Dializa usuwa nadmiar toksyn z organizmu. Jednak pacjent musi szczególnie dbać o to, by stosowana przez niego dieta nie skutkowała dodatkowym wzrostem tych substancji w organizmie. Mogłoby to doprowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych i złego samopoczucia pomiędzy dializami.
Oprócz diety jako takiej, bardzo duże znaczenie ma też kontrolowanie ilości przyjmowanych płynów. U pacjentów z niewydolnością nerek płyny są zatrzymywane w organizmie. Ich nadmiar może skutkować nadciśnieniem tętniczym, chorobami serca, a nawet trudnościami z oddychaniem.
W zbilansowanej diecie osoby hemodializowanej bardzo ważna jest odpowiednia ilość energii – minimum 35 kcal na 1 kg masy ciała. To ważne, ponieważ w przypadku niedoboru energii organizm zacznie ją czerpać z zapasu tłuszczu i białek, co może spowodować niedobory. Głównym źródłem energii są węglowodany i tłuszcze roślinne. Pierwsze znajdziemy m.in. w kaszach, makaronach czy pieczywie. Drugie – w oliwie z oliwek, oleju słonecznikowymi itp. Ilość białka powinna być optymalna – oznacza to, iż nie może go w diecie zabraknąć, ale też nie może być go zbyt dużo, ponieważ może to doprowadzić do nadwagi.
Bardzo ważna jest też podaż białka – jeśli jest go zbyt mało, pacjent będzie niedożywiony, a jego odporność ulegnie osłabieniu. Przy czym osoby dializowane powinny postawić na pełnowartościowe białko zwierzęce. Znajdziemy je w mleku i przetworach mlecznych, chudym mięsie, rybach czy jajach. W ciągu doby należy spożywać 1,0-1,2 g białka na 1 kg masy ciała.
Hemodializa – nawodnienie organizmu
Konieczność zmniejszenia ilości przyjmowanych płynów to jedno z największych wyzwań pacjenta leczonego hemodializami. Aby zapewnić organizmowi właściwe nawodnienie, a przy tym nie zakłócić leczenia, zwykle zaleca się dzienne wypijanie 0,5 litra płynów plus ilość moczu wydalanego w ciągu 24 godzin. Jednak kwestię tę lekarz ustala indywidualnie biorąc pod uwagę stan zdrowia i uwarunkowania pacjenta. Należy przy tym pamiętać, iż płyny to nie tylko woda wypijana ze szklanki, herbata czy soki, ale też zupy, jogurty, owoce czy lody.
Aby pozbyć się uczucia pragnienia, wystarczy np. przepłukać usta wodą lub umyć zęby. Warto też ssać pół plasterka cytryny – owoc złagodzi głód i wywoła uczucie świeżości. W upalne dni cytrynę mogą zastąpić kostki lodu. Podobnie działa też bezcukrowa guma do żucia.
Nie używaj soli przy hemodializie
Sól wiąże wodę i wywołuje uczucie pragnienia. Ponadto zbyt duża jej ilość w organizmie może powodować nadciśnienie, a nawet udar. Osoby leczonej hemodializą powinny ograniczyć ilość spożywanej soli do minimum, a najlepiej całkowicie z niej zrezygnować. Choć odzwyczajenie się od solenia potraw może nie być łatwe, istnieją skuteczne sposoby na dodanie im smaku w inny sposób. Warto wykorzystywać różnego rodzaju zioła i przyprawy, a także czosnek, cebulę, seler czy ocet.
Należy przy tym pamiętać, iż sól znajduje się także w produktach wysokoprzetworzonych, np. gotowych daniach, mrożonych pizzach, wędlinach, parówkach itp. Najlepiej samodzielnie przyrządzać potrawy z naturalnych składników. Lepiej też unikać zamienników soli, ponieważ większość z nich zawiera duże ilości potasu – związku szkodliwego dla osób z niewydolnością nerek.
Fosforany i witaminy podczas hemodializy
Nadmiar fosforanów w diecie osoby leczonej dializami może doprowadzić do poważnych powikłań. Hemodializa nie usuwa tego związku z organizmu. Jedynym sposobem na uniknięcie konsekwencji zbyt wysokiej podaży fosforu jest ograniczenie w diecie bogatych w niego produktów. Dieta powinna zawierać maksymalnie 1000 mg fosforu na dobę. W rzeczywistości większość produktów spożywczych zawiera fosfor. Należy jednak unikać m.in. podrobów i żółtych serów, ponieważ zawierają dużą ilość tego związku.
Jeszcze ważniejsze dla osób leczonych hemodializami jest ograniczenie potasu w diecie. Nadmiar tego składnika może wywołać problemy kardiologiczne. Nie trzeba jednak całkowicie rezygnować z produktów wysokopotasowych. Aby zmniejszyć ilość potasu w jedzeniu, wystarczy stosować zasadę podwójnego gotowania bez dodatku soli. Sprawdza się ona między innymi w przypadku jarzyn. Niestety, zaawansowana obróbka termiczna jednocześnie pozbawia jarzyny cennych witamin. Z tego względu konieczna może się okazać suplementacja. Dzięki niej organizm otrzyma odpowiednią ilość m.in. witaminy C i witamin z grupy B.
