Dializa otrzewnowa czy hemodializa?

0 comment
maszyna do dializy otrzewnowej

Dwie główne metody leczenia nerkozastępczego – hemodializa i dializa otrzewnowa – różnią się od siebie m.in. sposobem oczyszczania krwi i miejscem wykonywania zabiegów. Poznanie wad i zalet obu typów dializ oraz ewentualnych przeciwwskazań i powikłań pozwoli pacjentowi i lekarzowi dokonać najlepszego wyboru.

Nerki pełnią w naszym organizmie bardzo ważne funkcje. Gdy przestają pracować prawidłowo, konieczne jest leczenie. Podstawową metodą leczenia nerkozastępczego jest przeszczep. W oczekiwaniu na dostępny narząd, pacjent jest poddawany dializom, czyli oczyszczeniu krwi z nadmiaru wody i szkodliwych produktów przemiany materii.

Co to jest dializa otrzewnowa?

Dializa otrzewnowa to metoda leczenia nerkozastępczego, która do oczyszczania krwi wykorzystuje własną jamę brzuszną pacjenta. Jama ta wyściełana jest otrzewną – cienką błoną, która działa jak filtr. Do jamy otrzewnej chorego wprowadzany jest specjalny płyn dializacyjny. Skład dializatu jest tak dobrany, by zostały do niego wchłonięte substancje do usunięcia. Ponadto z płynu tego uwalniane są substancje potrzebne do wyrównania kwasicy.

Wykonywanie dializy otrzewnowej wymaga wcześniejszego wszczepienia cewnika – specjalnej rurki, którą płyn dializacyjny jest wprowadzany i wyprowadzany. Cewnik musi zostać wszczepiony przynajmniej kilka tygodni przed pierwszą dializą.

Istnieją dwie metody wykonywania dializy otrzewnowej:

Ciągła Ambulatoryjna Dializa Otrzewnowa (CADO) – metoda ta polega na ręcznej wymianie płynu dializacyjnego. Po uprzednim podgrzaniu płyn za pomocą cewnika wprowadzany jest do jamy otrzewnej. Po 4-5 godzinach jest usuwany tą samą drogą. W ciągu doby odbywa się 4-5 wymian, większość w ciągu dnia.

Automatyczna Dializa Otrzewnowa (ADO) – dializa przeprowadzana jest za pomocą urządzenia zwanego cyklerem. Wcześniej zaprogramowany aparat w ciągu 8-10 godzin wielokrotnie wymienia płyn dializacyjny. Dializa metodą ADO zwykle wykonywana jest nocą, podczas snu pacjenta.

Co to jest hemodializa?

Hemodializa to najchętniej stosowana forma leczenia nerkozastępczego. Pacjent podłączany jest do specjalnego urządzenia, zwanego sztuczną nerką. Zaplanowanie hemodializy wymaga wcześniejszego przygotowania dostępu naczyniowego. Najlepszą opcją jest wytworzenie przetoki żylno-tętniczej z własnych naczyń pacjenta. Chirurgiczne połączenie tętnicy i żyły jest najbezpieczniejszym i najtrwalszym sposobem wytworzenia dostępu naczyniowego.

Podczas hemodializy krew chorego jest oczyszczana z toksyn, które na zasadzie dyfuzji przechodzą przez błonę półprzepuszczalną do dializatu. Z kolei nadmiar wody w osoczu krwi zostaje usunięty w procesie ultrafiltracji. Hemodializa trwa około 4-5 godzin. Pacjent zgłasza się do stacji dializ kilka razy w tygodniu – najczęściej trzy razy. W szczególnych wypadkach dializy wykonuje się częściej.

Wady i zalety dializy otrzewnowej

Największą zaletą dializy otrzewnowej jest możliwość wykonywania zabiegów we własnym domu chorego. Przeszkolony przez pielęgniarkę pacjent lub jego opiekun, może samodzielnie wymieniać płyny zarówno ręcznie, jak i przy użyciu cyklera. Domowe dializy pozwalają indywidualnie zaplanować dzień. Ponadto dializa otrzewnowa niesie ze sobą mniejsze ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Zwykle można ją z powodzeniem wykonywać u osób, które mają utrudniony dostęp naczyniowy do hemodializy.

Wadą dializy otrzewnowej jest konieczność zachowania bardzo sterylnych warunków do zabiegów. Najczęstszym powikłaniem dializ tego typu są bowiem zakażenia – mogą się pojawić zarówno w obrębie cewnika, jak i jamy brzusznej. Istnieje też sporo przeciwwskazań do wykonywania dializy otrzewnowej.

Jakie są przeciwskazania do dializy otrzewnowej?

Dializa otrzewnowa nie może być wykonywana u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową i zaawansowaną miażdżycą z ciężkim uszkodzeniem mózgu lub serca. Przeciwwskazaniem do tego typu dializy jest otyłość, marskość wątroby, ciężka niewydolność oddechowa, przepuklina pępkowa, pachwinowa lub inna przepuklina niedająca się zoperować. Dializy otrzewnowej nie wykonuje się u pacjentów z zespołem otępiennym i chorych psychicznie. Nawet potencjalny brak współpracy ze strony chorego wyklucza możliwość leczenia dializami otrzewnowymi.

maszyna do hemodializy

Wady i zalety hemodializy

Hemodializa jest dominującą metodą leczenia niewydolności nerek – zarówno w formie ostrej, jak i przewlekłej. Dzięki temu, iż zabiegi wykonywane są w stacjach dializ, pacjent ma pewność bezpieczeństwa i profesjonalizmu przeprowadzonego oczyszczania krwi. Po wykonanej dializie chory wraca do swoich zajęć i swojego domu, który nie musi być sterylnie przygotowany, jak w przypadku dializy otrzewnowej. Hemodializa może być wykonywana u osób otyłych.

Wykonywanie zabiegów w stacji dializ jest też wadą hemodializy. Konieczność stawiania się trzy w tygodniu w ośrodku – często oddalonym o wiele kilometrów – generuje duże koszty i sprawia, iż pacjent uzależniony jest od zabiegów. Hemodializa nie zawsze może być wykonana. Niesie też ze sobą ryzyko różnych powikłań, m.in. hipotensję dializacyjną, zaburzenia rytmu serca, niedokrwistość czy zapalenie osierdzia.

Jakie są przeciwwskazania do hemodializy?

Hemodializy nie wykonuje się w przypadku ciężkich, odpornych na leczenie stanów zakaźnych. Przeciwwskazaniem do tej metody leczenia nerkozastępczego jest też rozsiana choroba nowotworowa, stan po ciężkim udarze mózgu, nieodwracalne uszkodzenie innych narządów oraz hipotensja odporną na leki presyjne. Podobnie jak w przypadku dializy otrzewnowej, hemodializy nie wykonuje się przy braków współpracy chorego, wywołanym np. chorobą psychiczną czy zaawansowaną demencją.

Podsumowanie

Decyzja o wyborze metody leczenia nerkozastępczego powinna zostać podjęta przez lekarza, który uwzględni zdrowie, warunki oraz indywidualne potrzeby i preferencje pacjenta. Nie każdy ma w tym zakresie wybór. Zarówno hemodializa, jak i dializa otrzewnowa, mają swoje wskazania i przeciwwskazania. Niezależnie od tego, jaki sposób leczenia wprowadzimy, ściśle trzymajmy się zaleceń lekarskich i dbajmy o regularność dializ. Tylko dzięki temu przyniosą one poprawę zdrowia i umożliwią powrót do względnie normalnego życia.

Related Posts

Leave a Comment